Νομίζω πως οι παρακάτω είναι από τις πιο δυνατές εικόνες που έχω δει.. Οι γυναίκες του Μουκο (το χωριό όπου θα φιλοξενηθώ) χτίζουν με τα χέρια τους ενα κέντρο προσχολικής αγωγής οπου θα παρακολουθούν μαθήματα 76 παιδιά από άπορες οικογένειες.
Οι εικόνες αυτές μου έφεραν στο νου μια άλλη ιστορία. Ευρωπαϊκή αυτή τη φορά. Αμέσως μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο η ολοσχερώς κατεστραμμένη από τον πόλεμο και από τους συμμάχους Ιταλία, ήταν σε αδυναμία να φροντίσει τις ανάγκες του λαου της που λιμοκτονούσε . Οι φτωχοί και εξαθλιωμένοι Ιταλοί της περιφέρειας κυρίως, σκέφτηκαν πως το μέλλον ανήκει στα παιδιά και μόνο μέσα από την εκπαίδευση θα είχαν ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον. Η ιστορία λέει πως φτωχές χωρικές, έπλεναν στα ποτάμια τα χαλάσματα από τα βομβαρδισμένα κτίρια και έτσι έχτισαν τα πρώτα νηπιαγωγεία. Η ιστορία αυτή κατέληξε με την Ιταλία να θεωρείται (στην παγκόσμια εκπαιδευτική κοινότητα) ως η Μήτρα στις πιο σημαντικές εκπαιδευτικές προσεγγίσεις κυρίως στην προσχολική αγωγή. Και όλα ξεκίνησαν από μερικές απλές φτωχές γυναίκες .
Η Ρουάντα είναι μια χώρα που προσπαθεί να σταθεί στα πόδια της. Υπέφερε από τον ρατσισμό γι αυτό και η εκπαιδευτική Ηγεσία της χώρας είναι συνειδητά προσανατολισμένη σε μια αντιρατσιστική Εκπαίδευση. Γι αυτό το λόγο από το 2010 εισήγαγαν τη Θεατρική αγωγή στο ΑΠΣ με την ελπίδα να ξεκινήσει μια νέα πολιτιστική γλώσσα που θα εκφράσει (και θα εκτονώσει) όλα τα συναισθήματα που σχετίζονται με την εμπειρία του ρατσισμού (και όχι μόνο).
Το εντυπωσιακό είναι πως η Θεατρική τέχνη είναι ένα Άγνωστο πεδίο στην Αφρικάνικη κουλτούρα καθώς στην παράδοσή τους εκφράζονται μόνο μέσα από τη μουσική και τον χορό.
Αναπόφευκτα σύγκρινα αυτή τη πρόθεση με τα δικά μας δεδομένα όπου τα καλλιτεχνικά μαθήματα υπάρχουν εδώ και χρόνια στο ΑΠΣ αλλά χωρίς κάποια κατεύθυνση, οδηγία ή ενθάρρυνση για έναν ουσιαστικό διάλογο με τα κοινωνικά θέματα της χώρας. Υπάρχουν ως "δευτερεύοντα" και κανείς από την ηγεσία (χθες και σήμερα) δεν εχει αναγνωρίσει τη δυναμική τους να παρεμβαίνουν στα ηθικά προβλήματα της χώρας. Μην ξεχνάμε πως ήδη έχουν αφαιρεθεί από το Λύκειο και όπως γνωρίζουμε οι προθέσεις του ΥΠΕΠΘ ειναι να περιοριστούν ακόμα περισσότερο λόγω οικονομικής Κρίσης.
'Έχουμε πολλά να μάθουμε από εκείνους τους "Άγριους" της Αφρικής...
Ωραία δε λέω. Αλλά φέτος αυτές οι διακοπές είχαν ένα Βάρος. Πρώτη φορά, μέσα σε όλη αυτήν τη γαστριμαργική σπατάλη,εκείνο το κλασικό: άλλα παιδάκια στη γη δεν έχουν να φάνε, είχε μια άλλη διάσταση. Κάπως προσωπική. Αυτός ο διδακτισμός των Δυτικών περί σπατάλης της τροφής έχει άλλη διάσταση και βάρος όταν ξέρεις πως σε χώρες όπως στη Ρουάντα , τα παιδάκια δεν έχουν την πολυτέλεια να σπαταλούν τη τροφή ή να την επιλέγουν. Και ευθύνεται εν μέρη αυτός ο Δυτικός κόσμος της αφθονίας γι αυτό το κακό.
Δεν υπάρχει χρόνος ούτε για ενοχές.. Μόνο για Δράση.
5-4-2014 Έστειλα την αίτηση. Έστειλα το βιογραφικό. Έκανα τη συνέντευξη. Και να που 26 Μαρτίου είδα στο mail box μου μια πρόσκληση σε μια κλειστή ομάδα στο facebook με τους εκπαιδευτικούς που θα πάνε στη Ρουάντα.
Εγώ ; Ρουάντα; Ναι. Εγώ Ρουάντα. 7-4-2014
Είμαι ενθουσιασμένη. Κάθε μέρα και
πιο πολύ.
Το ταξίδι για τη Ρουάντα είναι σε
3 μήνες περίπου
Θα αντέξω μέχρι τότε; Ή ροζ καπνός θα
αρχίσει να βγαίνει από τα αυτιά μου;
Συγκρατούμαι κάθε μέρα για να μην
ανοίξω ένα σακίδιο, ή μια βαλίτσα και
να αρχίσω από τώρα να ρίχνω τα πράγματα
που θα χρειαστώ.
Δεν το κάνω όμως. Θα ήταν υπερβολικό.(
Ή μήπως όχι;).
Αντί αυτού για να κατευνάσω τη....φόρα
μου, έφτιαξα μια λίστα με τα πράγματα
που θα πρέπει να θυμηθώ, να πάρω, να κάνω
, ν` αγοράσω.
Α, ναι! Έφτιαξα κι αυτό το blog!
Ανυπομονώ . Ναι ανυπομονώ. Και ίσως
και να φοβάμαι και λίγο.
Και κάθε μέρα κουνάω το πρόσωπό μου
στον καθρέφτη καθώς βουρτσίζω τα δόντια
και με ειρωνεύομαι λίγο: “Είσαι τρελή,
το ξέρεις;” - λέω χαμογελώντας στον
εαυτό μου.
Και καθώς ντύνομαι μετά για να πάω
στο σχολείο, ο μικρός αρλεκίνος μέσα
μου συνεχίζει τα αστεία. Και ξέρω γιατί
το κάνει. Για να κατευνάσει τους φόβους
μου.. Για να κάνει τις δυσκολίες και τις
αναστολές να μην καταναλώσουν γραμμάριο
από όλον αυτό τον ενθουσιασμό και την
ανυπομονησία..
Είμαι λίγο τρελή.
Ναι.
Ρουάντα.
Ναι εγώ στη Ρουάντα.
Γιατί όμως;
Δεν έχω φιλτράρει ακόμα τους λόγους
που με ώθησαν να δηλώσω επιθυμία για
αυτό το ταξίδι..
Ναι δεν έχω φιλτράρει τους εσωτερικούς
λόγους. Τους ανύποπτους, ανείπωτους
και αχαρτογράφητους λόγους που μας
κάνουν κάποιες λίγες φορές στη ζωή μας
να ξεπερνάμε τα όρια. Aν και ήξερα
μέσα μου πως θα πήγαινα. Για κάποιον
ανεξήγητο λόγο το ήξερα. Έπρεπε να πάω.
Εγώ;
Ρουάντα;
Το ταξίδι αυτό μου δίνει μια αίσθηση
μέσα σε όλην αυτή την ανυπομονησία που
μοιάζει σα..σα να είναι μια περιήγηση
πάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί...
Θα αντέξω τις εικόνες ; τους ήχους; την
ζωή που υπάρχει εκεί παράλληλα με τη
δική μου ζωή;
Προϋπήρχε για τόσα κοινά χρόνια αλλά
η Αλήθεια της δεν με άγγιξε ποτέ.;
Δεν με άγγιξε ποτέ.
Θα με αγγίξει όμως τώρα.
Και θα την αγγίξω κι εγώ αυτήν τη ζωή.
Και αν με αλλάξει;
Μα... πάω για να ...αλλάξω τον κόσμο.
Και πως στην ευχή τον αλλάζεις αυτόν
τον κόσμο;
Μια φίλη ψυχολόγος είμαι σίγουρη πως
θα με κατέτασσε στο σύνδρομο του
διαταραγμένου ήρωα.
Όμως δεν μπορώ να είμαι ήρωας.
Σου μοιάζω εγώ για ήρωας;
(Ίσως λίγο στο διαταραγμένος...)
Όμως είναι γεγονός πως δεν μπορώ να
αλλάξω το κόσμο.
Δεν ξέρω πως γίνεται αυτό.
Όμως Επιθυμώ να είμαι εκεί.
Το αισθάνομαι πως είναι “σωστό” να
είμαι εκεί.
Για να με αγγίξει εκείνη η ζωή.
Να με αγγίξει και να με αλλάξει.
Εμένα.
Εμένα να αλλάξει.
15-4-2014
Πρίν λίγες μέρες είχαμε την πρώτη Skype συνάντηση με την ομάδα της αποστολής.
Τους άκουγα όλους να μιλάνε για τα κίνητρα που τους ώθησαν να κάνουν αυτό το ταξίδι και βρήκα δικές μου σκέψεις μέσα στα λόγια τους.
Κάποιος είπε πως δεν μπορούσε να κοιμηθεί τα πρώτα βράδια γιατί η παρόρμηση να στείλει την αίτηση τον είχε κυριεύσει. Κάποιος άλλος πως δεν ησύχαζε μέσα του παρά μόνο όταν έκανε την αίτηση... Και άλλα ..πολλά εντυπωσιακά...
Σαν ένα κάλεσμα μυστικό. Και μυστήριο. Ένα κάτι σα χρίσμα ..μια φωνή που έπρεπε να ακολουθήσουμε.
Ναι έπρεπε.
Εμείς.
Πρέπει να είμαστε εκεί.
24-4-2014
Και να που τελείωσαν οι διακοπές του Πάσχα.
Ωραία δε λέω. Αλλά φέτος αυτές οι διακοπές είχαν ένα Βάρος.
Πρώτη φορά, μέσα σε όλη αυτήν τη γαστριμαργική σπατάλη,εκείνο το κλασικό: άλλα παιδάκια στη γη δεν έχουν να φάνε, είχε μια άλλη διάσταση. Κάπως προσωπική.
Αυτός ο διδακτισμός των Δυτικών περί σπατάλης της τροφής έχει άλλη διάσταση και βάρος όταν ξέρεις πως σε χώρες όπως στη Ρουάντα , τα παιδάκια δεν έχουν την πολυτέλεια να σπαταλούν τη τροφή ή να την επιλέγουν. Και ευθύνεται εν μέρη αυτός ο Δυτικός κόσμος της αφθονίας γι αυτό το κακό.
Δεν υπάρχει χρόνος ούτε για ενοχές..
Μόνο για Δράση.
27-4-2014
Αυτές οι διακοπές έκλεισαν με ένα σαββατοκύριακο γεμάτο από συμπυκνωμένη επιμόρφωση γύρω από το θέμα του δικαιώματος των παιδιών στην Εκπαίδευση (κ.α.), από τους ανθρώπους του εκπαιδευτικού τμήματος της Education / ActionAid Hellas. Συλλέξαμε πληροφορίες, επιδοθήκαμε σε "ανεξέλεγκτο" brain storming, μιλήσαμε για τα στερεότυπα γύρω από τους ανθρώπους της Αφρικής, τους κώδικες δεοντολογίας στη συγκέντρωση πληροφοριών, φωτογραφιών κ.α. Πολύ χρήσιμα όλα για την Αποστολή στη Ρουάντα.
Έμαθα πολλά που δεν ήξερα, όπως ότι η ελληνική Action Aid, είναι το μοναδικό παράρτημα στον κόσμο που δίνει την ευκαιρία στους ανάδοχους να επισκεφτούν τα "παιδιά τους", και που οργανώνει ερευνητικές αποστολές-ταξίδια με μάχιμους εκπαιδευτικούς με σκοπό την παραγωγή πρωτότυπου υλικού που θα χρησιμοποιηθεί στο ελληνικό σχολείο (και εκτός συνόρων).
Mια σκέψη με κυριαρχεί. Έχει νόημα 5 δάσκαλοι από ενα κράτος που καταρρέει οικονομικά να ωφελήσουν, μιά άλλη χώρα που "πάσχει"; Μπορούν 5 δάσκαλοι, ξέρετε, από εκείνους τους βαρετούς Δημόσιους υπάλληλους, τους τετριμμένους.. τους άχρωμους γκρινιάρηδες προλεταρίους, τους επιφορτισμένους με κακά στερεότυπα, να ..αγγίξουν τον Κόσμο; Και τι όφελος θα έχει αυτό για τους μαθητές τους;
Το αποτέλεσμα και ο χρόνος θα δείξουν εαν οι πράξεις μπορούν να γίνουν συνήθεια και να καθιερώσουν μια νέα κουλτούρα που τόσο επιθυμούμε. Αλλά λένε πάλι για εκείνο το μικρό πέταγμα της πεταλούδας που μπορεί να ενεργοποιήσει μια μεγάλη καταιγίδα.
Αλλά από μόνο του το εγχείρημα αυτό, νομίζω δείχνει την πρόθεση μιας Αλλαγής στο εσωστρεφές ελληνικό σχολείο. Μια αποφασιστική δράση-κίνηση να γίνουμε Μάρτυρες μιας Άλλης πραγματικότητας και να μεταφέρουμε το συναίσθημα και την εμπειρία μας στους μαθητές μας.
Ένας Ανοικτός στον Κόσμο Δάσκαλος, όπου με τη Δράση του νομιμοποιεί το δικαίωμα και το Όνειρο στα παιδιά να αισθανθούν και εκείνα πως δεν υπάρχουν ανυπέρβλητα σύνορα για να κρατούν τους ανθρώπους μακριά. Ένας μαθητής που αισθάνεται κομμάτι του κόσμου.
Pictures of genocide victims in the Gisozi memorial in Kigali. (Radu Sigheti/Reuters)
Consolee Nishimwe has an easy giggle and repeatedly uses certain phrases when we talk: “pain,” “painful,” “it wasn’t easy at all,” “I was only 14 years old.” Bearing in mind what she endured in 1994 during Rwanda’s genocide, some of these are possibly understatements. Now 34 and living in New York City, Nishimwe said she can describe the events that brought her here, but not without difficulty.
“In our culture, we don’t talk a lot about experiences,” said Nishimwe, who is apublic speaker on the conflict. “It takes a long time to express how we feel. I am trying to show the other survivors that we need to express that pain we have.”
Today, 20 years after an ethnically motivated genocide in which nearly 1 million Rwandans died and up to half a million women were raped, thegovernment forbids certain kinds of public discussion about Hutus and Tutsis. When I visited the country in February, I heard a lot of chatter about something called “Vision 2020,” which is supposed to transform the country into a thriving state marked by good governance and a healthy economy. Construction is booming in the capital, Kigali, and President Paul Kagame has expressed a desire to make his country more like Singapore—a sort of authoritarian democracy. There is a robust effort, in other words, to deliberately “move on” from the tragedy—a determination to never lose control again.
But what Rwandans endured is so extraordinarily horrifying—in terms of how many people experienced or witnessed brutal acts, and the sheer scale and speed of the killing—that the more time I spent in the country and talking to Nishimwe and others, the more I wondered how such a place could possibly go on after what happened in those horrible 100 days from April to July. How did each person survive? How does a whole country thrust into a hideous nightmare of people hacked to death and raped and tortured survive? What is it like to live in a society in which nearly everyone over the age of 20 has memories of such inhumane deeds?
The skulls and bones of Rwandan victims at a memorial inside the church at Ntarama, just outside Kigali. Some 5,000 people, mostly women and children, sought refuge near the church in April 1994, but were massacred by Hutu extremists who used grenades, clubs, and machetes to kill their victims. (Finbarr O'Reilly/Reuters)Consider that 15 percent of Rwandan children were forced to hide under dead bodies to survive.
Consider that 90 percent of those children believed they would die.
Consider that Nishimwe still won’t wear a skirt because she doesn’t want to show the scars a man etched onto her legs with a sword as he raped her—or the marks the HIV he gave her has left on her body.
Consider that her three brothers—Philbert, 9; Pascal, 7; and Bon-Fils, 18 months—were hacked up and thrown in the septic tank of their burned-down house while Nishimwe was with her mother nearby on May 9, 1994. Her father had already been killed in the first weeks of the genocide, on April 15.
And then consider the response Nishimwe gave when I asked her how she survived: “There are others who really had it worse,” she said.
This phrase, “others had it worse”—I heard it time and again from other Rwandan survivors. It is hard to understand how someone who has experienced multiple traumatic events in a short period can think their experiences are not as bad as what others have gone through.
“We’re going to be breathless in realizing that they have the capacity to come out of atrocity with this very modest sense that others had it worse,” said Frank Ochberg, a psychiatrist at Michigan State University and a pioneer in the field of trauma therapy. “The Rwandan example is one of endurance.”
But just because Rwandans have endured doesn’t meant they’re living lives free of pain.
***
In Kigali, there is a walkway that herds you through the country’s genocide memorial. But after half an hour of dutifully progressing with my audio guide from room to room, I fled the building. I had come to something called the “Children’s Room,” which features large portraits of toddlers above descriptions of their favorite foods, what they loved in the world, and how they were murdered. Ariane, 4, was a “neat little girl” who loved cake. She was fatally “stabbed in her eyes and head.” Her parents said she enjoyed singing and dancing.
To recoup, I escaped to the bright sun outside and started speaking with some Rwandans who were working as tour guides. As they talked about their family members being dismembered and shot, we looked out over the 14 steps of concrete burial plots that contain the remains of 249,000 people killed in 1994. The memorial is still accepting bones, which are even now being discovered around Kigali and its outskirts.
The mass tombs in which nearly a quarter-million genocide victims' remains are interred at Kigali's genocide memorial. (deepphoto/Flickr)Part of coming to terms with something as massive as genocide involves coming to terms with the dead, according to experts I spoke with.
“The dead have powerful and legitimate claims on us: to remember, to bear witness, to remain attached,” said Richard Neugebauer, a professor of clinical epidemiology in psychiatry at Columbia University. “So if Rwandans can resume their lives in the world, many of them must first renegotiate their ties with the deceased.”
Neugebauer has worked on and off in Rwanda since 1997, and is quick to emphasize that he cannot speak for the Rwandans he has met. But his observations as a clinician are devastating. When he first went to the country, he said, “the laws of nature were reversed. The dead were more alive than the living. The dead were everywhere in the sense that you could almost feel them around you, clamoring to be heard. Whereas the people who were literally alive were so bereft or left empty for the moment that it seemed they were dead.” (When he returned to the country in 2010 and 2011, he again sought out some of these people, who seemed younger and revitalized.) It is this strong pull of deceased relatives and friends that “must be overcome to actually live,” he said.
Still, many survivors of the genocide are tied to the past by dint of not knowing where their relatives rest. Nishimwe said she knows where her father was killed, but not where his bones lie.
***
When I started work on this story, my basic inquiry was this: How do people survive the extreme trauma of genocide? More than once, I was told I was asking the wrong question.
“Your question assumes survival is possible, but survival can be just at the margins of tolerable existence,” Neugebauer said. He pointed to the book If This Is a Man by Holocaust victim Primo Levi, who eventually killed himself in 1987 (which is why I use the word “victim” and not “survivor”). The book was renamed Survival in Auschwitz when it was published in the United States—perhaps an indication that the idea of a living death is intolerable to readers here.
On the other hand, Wietse Tol, a psychologist and professor at Johns Hopkins University, said my question was “a little bit biased.” “It leans toward thinking it must be extremely hard to survive,” said Tol, who has spent years working with survivors of ethnic violence in nearby Burundi. “The question is very much reflective of how people from stable settings think about such issues.”
Tol explained that humans have always undergone traumatic experiences, “so we’re able to deal with that.” “Resilience is a major thing. The majority of people go on to do quite well as long as they receive social support and as long as their basic needs are met as they live in a stable environment.”
Rwanda stabilized itself militarily in relatively short order. But the country’s social networks and mental-health system were utterly devastated. After something like a three-month genocide, experts say, it is critical to provide a “good recovery environment.” And, as Tol pointed out, that can mean focusing on social justice, which presents its own challenge when a country’s judicial infrastructure is destroyed as well. (Rwanda created “gacaca” courts to quickly try perpetrators, but these were problematic, with international observers pointing to a lack of qualified lawyers for the defendants. Overall, very few women who were raped have seen justice.)
Godeliève Mukasarasi, a trauma counselor at SEVOTA, a Kigali-based organization that supports widows and orphans of the genocide, said that survivors are not necessarily living in a conducive environment for recovery even now: women are struggling with HIV/AIDS from rape and may not have a “real home” since so many houses were burned in 1994. And they live among men who killed their parents and brothers, or raped their sisters.
“We must learn how to live positively with the bad and good,” said Mukasarasi, who bring female survivors together so they can feel comfortable sharing their stories. “Everyone still lives with the consequences. Some of the perpetrators went to jail, but they come back and live close to the survivors. The genocide is not over; the survivors are still living with those who committed the crimes.”
Like so many others, Nishimwe knew the man who raped her. A couple years after the attack, in fact, she went to visit him—the man who beat and cut her, who raped her and left her for dead—in prison. He didn’t talk much, she said. And she just cried.
***
When her brothers and father were killed, Nishimwe and her mother went into hiding for three months. They hid in the community of Rubengera in Kibuye, a lush green city in western Rwanda on Lake Kivu—taking refuge in the bushes during the day and in the ceilings of people’s homes at night, and finally in an abandoned house, where they were found by a neighbor who began showing up to beat Nishimwe with his hands and a sword—“Simply because of my Tutsi ethnicity,” she said. He finally raped her. She wouldn’t know for years that he’d given her HIV. Getting tested meant potentially dealing with more than she thought she could handle, she said. The rape, the bloodshed—to be HIV-positive on top of that would be too much. But her body slowly began to break down, as sores appeared on her skin.
Nishimwe lived for years in the city where her family was murdered—every day growing a bit more silent in school and withdrawing a bit further into herself until she finally left her native Kibuye for New York City in 2001. Here, she began psychotherapy and sought treatment for her HIV.
A banner that reads "Remembering 20 years" and "Remember—Unite—Renew" at the Kigali Genocide Memorial, in 2014. (Noor Khamis/Reuters)It if sounds like denial for a rape survivor to not get tested for HIV for seven years, keep in mind that those who suffer extreme trauma often experience an emotional duality that allows them to survive the unfathomable. “From the Holocaust survivors I know,” said Neugebauer, “it’s not as though you’re either thriving or in despair—you’re both alternately.” This helps survivors confront bits and pieces of the trauma as they surface rather than becoming completely overwhelmed by the horrors they’ve witnessed. “Different people have different mechanisms for being able to carry on, but many carry on with immense but quiet suffering,” Neugebauer explained.
Nishimwe agrees that it’s not “all happy,” as she put it. “Not every day is good for me,” she said. “I have some days where I just sit down and cry. It’s not like everything is perfect all the time.”
***
When we face terror, our bodies shut down and desensitize us to the experience, Ochberg said. “We can tolerate being nearly eaten alive. We can tolerate seeing other members of our species eaten alive. It’s in our biology.” It’s what happens afterward that can mean the difference between a healthy or unhealthy individual—and between a robust or eternally warring society.
“Afterward, when our ability to withstand these extreme things gets contrasted with our civilized selves, we experience horror, terror, disgust, this whole range of feelings,” said Ochberg. “When you no longer need the shutdown and you think about it—you re-experience it—there’s often a deep feeling of shame.”
Shame enrages and isolates. It can lead to predation, sadism, and evil, or self-loathing, hatred, and depression.
But if Nishimwe’s public sharing of her pain, her overall lack of shame, is any indicator, there is hope for survivors of the genocide. There is hope for Rwanda.
Η πραγματικότητα σήμερα - Τα μισά παιδιά στη χώρα κάτω των 5 ετών υποσιτίζονται τόσο ώστε να επηρεάζεται η ανάπτυξή τους.
- Το προσδόκιμο ζωής είναι 50 χρόνια.
- Το 76% των κατοίκων ζουν με λιγότερο από 1,25 δολάριο την ημέρα, δηλαδή σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας.
- Σχεδόν το 34% των γυναικών και το 25% των ανδρών άνω των 15 ετών είναι αναλφάβητοι.
- Περίπου 1 στα 10 παιδιά πεθαίνει πριν γίνει 5 ετών. Γεωπολιτικά στοιχεία: Πρωτεύουσα: Κιγκάλι Πληθυσμός: 11.055.976 κάτοικοι Έκταση: 26.338 τετρ. χλμ. Επίσημες Γλώσσες: Κινιαρουάντα, Γαλλικά, Αγγλικά Νόμισμα: Φράγκο Ρουάντας
Η Ρουάντα είναι μία μικρή, ηπειρωτική χώρα στην ανατολική κεντρική Αφρική. Απέκτησε την ανεξαρτησία της από το Βέλγιο το 1962. Η πρόσφατη ιστορία της χώρας κυριαρχείται από τη γενοκτονία του 1994, όπου υπολογίζεται ότι έχασαν τη ζωή τους 800.000 με 1 εκατομμύριο άνθρωποι, ενώ περισσότεροι από 2 εκατομμύρια αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα και να γίνουν πρόσφυγες.
Από το 1996, χιλιάδες πρόσφυγες έχουν αρχίσει να επιστρέφουν στα σπίτια τους, αλλά κάποιοι από αυτούς φοβούνται ακόμα να επιστρέψουν. Η χώρα είναι εξαιρετικά φτωχή και η πιο πυκνοκατοικημένη της Αφρικής. Οι περισσότεροι κάτοικοι είναι αγρότες, αλλά η γη είναι άγονη και δεν έχει κανονικές βροχοπτώσεις. Έτσι η χαμηλή γεωργική παραγωγή δεν καλύπτει τις ανάγκες του πληθυσμού.
Η ActionAid στη Ρουάντα
Η ActionAid ξεκίνησε τη δράση της στη Ρουάντα το 1997, όταν άρχισε να δουλεύει με τους πρόσφυγες που επέστρεφαν στη χώρα. Προτεραιότητα και αντικειμενικός στόχος των προγραμμάτων μας είναι η πρόσβαση όλου του πληθυσμού σε εκπαίδευση και υγειονομική περίθαλψη, σε επαρκή τροφή και τα δικαιώματα των γυναικών. Η ActionAid Ελλάς ξεκίνησε να υποστηρίζει την κοινότητα Γκιτέσι μέσω του προγράμματος Αναδοχής Παιδιού το 2009 δίνοντας έμφαση στην πρόσβαση στην εκπαίδευση, τις υπηρεσίες υγείας και τα δικαιώματα των γυναικών.
(το παρακάτω συνέβη σήμερα σε τάξη της Α` Δημοτικού)
- Παιδιά θα σας δώσω σήμερα μια φωτοτυπία με μια φωτογραφία, για να πάρετε ιδέες και να φτιάξετε μια ζωγραφιά με δυο παιδιά που παίζουν... Αυτή εδώ είναι η φωτογραφία. Για πείτε μου... Τι βλέπετε;
(χέρια)
- Κυρία, βλέπω δυο παιδιά! Εγω: -Τι άλλο βλέπετε; - Βλέπω και 2 μύτες, κυρία. -Εγω βλέπω και 4 αυτιά. -Και δυο στόματα. -Βλέπω Κυρία ότι έχουν τα πρόσωπα των ανθρώπων... ...........
Ρώτησα άλλες δυο φορές και κανένα από τα 24 παιδιά της τάξης δεν έκανε αναφορά στο χρώμα. Ίσως κάποιοι να μην πιστέψουν αυτήν την μικρή ιστορία αλλά συνέβη πραγματικά. Το πιο εντυπωσιακό είναι πως τα συγκεκριμένα παιδιά δεν είναι εξοικειωμένα με έγχρωμους συμμαθητές. Ήταν εξαιρετικά δύσκολο να συγκρατήσω τη συγκίνησή μου. Και αναρωτιέμαι με πόνο ψυχής: Σε ποιο σημείο χαλάει; Ποια είναι η ηλικία στα ενήλικα χρόνια που αρχίζει να ενοχλεί το χρώμα..το διαφορετικό.. Ποια νεύρωση; Ποιος πόνος εσωτερικός..ποια ματαίωση δημιουργεί απόσταση, διαχωρισμό, ..μίσος..απέχθεια;; Πως ; Πότε; Γιατί; Πώς θα το θεραπεύσουμε;
Άρχισα από εχθές να τους δείχνω για τη Ρουάντα.. Τα πως, τα που και τα γιατί θα πάω.. Είδαμε πολλά βιντεο... Ακούσαμε πολλές μουσικές και χορέψαμε ξυπόλυτοι όπως και εκείνοι. Μάθαμε και για την ιστορία τους. Το πιάσαμε απο τα χρόνια εκείνα που και εκεί οι ανθρωποι πήραν λάθος δρόμο και άρχισαν να θεωρούν κατώτερους ο ένας τον άλλον... Πολλοί σκοτώθηκαν και μια χώρα καταστράφηκε.. Ναι..από την ιδέα του κατώτερος-ανώτερος... Και... Αισθανθήκαμε αγάπη για αυτους.. Και για τους ανθρώπους γενικά... Κλάψαμε λίγο και αγκαλιαστήκαμε...
"Πάρε με μαζί σου Κυρία..σε παρακαλώωωω" ..ζήτησε ο Άλεξ....
Έστειλα την αίτηση.
Έστειλα το βιογραφικό.
Έκανα τη συνέντευξη.
Και να που 26 Μαρτίου είδα στο mail box μου μια πρόσκληση σε μια κλειστή ομάδα στο facebook με τους εκπαιδευτικούς που θα πάνε στη Ρουάντα.
Δεν ξέρω αν πρέπει να κλάψω πρώτα..ή να ουρλιάξω...
Ευχαριστώ την ActionAid Hellas για την τιμή και την ευκαιρία που μου προσφέρει να επισκεφτώ μαζί με άλλους 4 εκπαιδευτικούς από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, τη Ρουάντα, στις αρχές Ιουλίου.
Κάποιες από τις ημέρες του προγράμματος θα μείνουμε σε χωριό στην ενδοχώρα, θα τραφούμε με οτι τρέφονται οι κάτοικοι, θα κάνουμε τις εργασίες που κάνουν και εκείνοι στη γη και στα ζώα, θα κοιμηθούμε στις καλύβες τους..θα δούμε τα σχολεία τους και τις συνθήκες εκπαίδευσης των παιδιών τους, θα ακουσουμε τις δυσκολίες τους, τα όνειρά τους...κ.α. Όλα αυτά για να συλλέξουμε υλικό (φωτογραφίες, συνεντεύξεις κ.α.)που θα χρησιμοποιηθεί για την ενημέρωση συναδέρφων γύρω από την ιδέα, πως όλα τα παιδιά, σε κάθε γωνιά της γης έχουν δικαίωμα στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
.jpg)
